Een paar jaar geleden had ik nog een redelijk vertrouwen in het nieuws dat ons door de publieke omroep werd voorgeschoteld. Het bijeenkomen voor het dagelijkse achtuurjournaal is in onze familie dan ook een lange en ingesleten traditie. Onbetrouwbaar nieuws, dat was iets van het buitenland, eigenlijk zelfs buiten de EU, in Rusland of zo. Maar de laatste jaren merkte ik dat het ook bij ons hard achteruit ging. Weinig achtergrond, veel herhaling – het leek meer en meer afgestemd op het niveau van een kleuter. Sinds de proclamatie van de pandemie is het er niet beter op geworden. Sinds het grote vaccineren is gestart, lijkt de NOS zelfs te denken dat we niet kunnen onthouden hoe een vaccinatie eruit ziet. Iedere uitzending moeten we dit minstens 5 keer zien, anders dringt niet goed tot ons door wat momenteel het belangrijkste in de hele wereld is. En blijkbaar willen we over de geringste onzekerheid in de leveranties van vaccins uitgebreid worden geïnformeerd. En we willen uitleg waarom er niet sneller en strenger is opgetreden. Denken ze.

Slecht nieuws blijkt goed nieuws

Maar gister (2-2-2021) slaagde NOS er toch weer in, ditmaal in het online nieuws, een nieuw dieptepunt aan te boren als het gaat over corona. Zoals Maurice de Hond al vaker haarfijn heeft aangetoond, laten zowel het RIVM als de NOS regelmatig het goede nieuws weg of ze benadrukken een negatief detail net zo lang tot je toch weer gelooft dat het alleen maar erger wordt. Nu het aantal gemeten besmettingen al weken daalt, benadrukte de NOS opeens dat ook het aantal tests was gedaald. Daarmee lijken ze te willen zeggen dat de daling van het aantal besmettingen in feite niets zegt. Overigens wordt het aantal tests nooit als verklaring genoemd wanneer de besmettingen stijgen, maar dat terzijde.

Dit keer maakte de NOS het nog bonter. Ze beweerden dat door minder te testen, het percentage positieve testen nauwelijks terugliep. Het was van 11,7 naar 11,4 procent gegaan. Let even op het psychologische aspect. De mensen lezen “percentage positieve testen loopt nauwelijks terug” en dat is hetgeen blijft hangen. Slechts nieuws, weer! Maar wat werd er in feite gezegd? Het was eigenlijk grote onzin. Want het percentage positieve tests verandert doorgaans nooit als gevolg van meer of minder testen. Hooguit laten nu wat minder mensen zonder symptomen zich testen (de mensen met symptomen zullen over het algemeen wel blijven komen) en daardoor zou je een hoger percentage corona-gevallen verwachten. Als het percentage positieve testen desondanks nog een heel klein beetje daalt, is dat eigenlijk goed nieuws!

Gewone variant opeens bijna onschadelijk

Maar het item bevat nog een interessant gegeven: twee derde van de nieuwe besmettingen zou inmiddels bestaan uit de Britse variant. En het reproductiegetal R van die variant zou 1,28 zijn, terwijl het gemiddelde reproductiegetal 0,97 zou zijn. Dat laatste zit maar net onder de 1, dus zou de situatie elk moment weer uit de hand kunnen lopen. Vandaar de verlenging van de lockdown.

Maar als de Britse variant inderdaad verantwoordelijk is voor 2/3 van de nieuwe besmettingen, dan moet je die variant (vergeleken met de gewone) ook twee keer zo zwaar meewegen voor het bepalen van de gemiddelde R. En om dan op een gemiddelde van 0,97 te komen, zou de R van de gewone variant 0,35 moeten zijn, want (2 x 1,28 + 1 x 0,35)/3 = 0,97. Maar dat is onmogelijk. De besmettelijkheid van de gewone variant zal zo drastisch niet kunnen dalen, of het moet zijn doordat de maatregelen opeens exorbitant goed werken voor de gewone variant, en niet voor de Britse.

Nu zijn er enkele mogelijkheden (of er geldt een combinatie):

  • De Britse variant is niet 70% besmettelijker, wat men eerst dacht, en ook geen 30-50%, wat het RIVM nu gelooft, maar minder dan 30% besmettelijker
  • De Britse variant maakt nog geen 2/3 van de nieuwe besmettingen uit
  • Er zitten nog andere fouten in de modellen van het RIVM (zie artikelen Maurice de Hond)

In ieder geval is het niet erg oplettend van de NOS om gewoon op te schrijven dat de meeste besmettingen die nu plaatsvinden, met de Britse variant zijn, en tegelijkertijd mee te gaan in de gedachte dat we slechts op het punt staan een derde golf in te gaan. Want dan zouden we daar nu toch al in moeten zitten, door die 2/3 en die R van 1,28? Dan zou dat toch te merken moeten zijn aan een hoger percentage positieve tests, zeker als een deel van de mensen zonder klachten ook nog wegblijft? Dan zou er inmiddels toch ook al een hogere instroom in de ziekenhuizen moeten zijn? Dan zou Aura Timen geen beroep hoeven doen op “modellen” van het RIVM, die “duidelijk” laten zien dat het aantal besmettingen weer “gaat” stijgen, “afhankelijk van de ontwikkeling van de Britse variant”, maar dan zouden ze nu al moeten zijn gestegen!

Stelt de NOS dan helemaal nooit een kritische vraag? Ze citeren het RIVM, dat stelde “dat het de goede kant zou opgaan met de epidemie, ware het niet dat nieuwe, besmettelijker varianten van het virus ‘roet in het eten gooien’”. Maar wat voor roet in welk eten? Op dit moment lees ik alleen maar innerlijk tegenstrijdige bangmakerij. Dat gooit in ieder geval wel roet in het eten van inmiddels meer dan gerechtvaardigde versoepelingen. Waarmee ik niet wil zeggen dat er geen derde golf mogelijk is. Maar laten we de dingen wel in perspectief blijven zien. Een derde golf kan niet tegelijkertijd begonnen zijn en in de toekomst liggen.